Congres: Macht, spelregels in de zorg

6 okt.

Introductie

Hebt u als arts/specialist de touwtjes nog zelf in handen? Of worden (te) veel beslissingen voor u genomen? Wilt u meer weten over de machtsfactoren die een belangrijke rol spelen in uw dagelijks werk als arts?

Op 6 en 7 oktober 2017 organiseerde Stichting Arts en Organisatie een congres over bestuur, beleid en financiën in de zorg en welke machtsfactoren hierin een belangrijke rol spelen. Het congres vond in het stadion van FC Groningen.

Gedurende het congres werden de verschillende spelers binnen ons zorgstelsel in beeld gebracht en werd besproken hoe ‘de macht’ onder deze spelers is verdeeld. Wie beslist over de hoogte van vergoedingen voor procedures? Wie bepaalt de inhoud van het zorgpakket? Diverse sprekers, zoals dr. Marian Kaljouw (voorzitter raad van bestuur Nederlandse Zorgautoriteit), prof. dr. Huub Schellekens (Hoogleraar Biomedische Technologie) en drs. Laura van Geest (directeur Centraal Planbureau), gingen ieder vanuit hun eigen invalshoek in op deze vragen.

Sprekers

Dr. Ina Kuper (1962) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en promoveerde op het onderwerp ‘Burden of illness in early rheumatoid arthritis’. Zij werkte van 1991 tot 2001 als arts-onderzoeker en reumatoloog in opleiding bij het UMC Groningen en als reumatoloog bij de IJsselmeer ziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord. Daarna stapte zij over naar het Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede. Daar was zij onder andere werkzaam als reumatoloog, plaatsvervangend opleider reumatologie en voorzitter bestuur medische staf. Vanaf 2011 heeft Ina Kuper diverse managementfuncties in MST bekleed bij de specialismen Reumatologie, Radiotherapie, Nucleaire geneeskunde en Oogheelkunde. Ook was zij bij MST lid Raad van Bestuur a.i. (2012-2013). In juli 2016 is zij gestart als lid Raad van Bestuur bij Isala.
Ina Kuper is onder andere belast met de aandachtsgebieden kwaliteit & veiligheid, IGZ, klachten en claims. Als bestuurder levert zij ziekenhuisbreed haar bijdrage aan het continu verbeteren van kwaliteit, veiligheid en processen. Zij ziet daarbij een grote uitdaging in het terugbrengen van de bureaucratisering van de zorg en op innovatieve wijze te komen tot nieuwe standaarden. Ook in Isala treden calamiteiten op waarbij de impact voor de patiënt en zijn nabestaanden enorm kan zijn. Het belang van goed calamiteitenonderzoek is evident. Behalve dat er veel aandacht moet zijn voor de patiënt en/of zijn nabestaanden richt onze zorg zich ook op de betrokken medewerkers. Het effect van een calamiteit op hun welbevinden en functioneren kan groot en langdurig zijn. In het kader van calamiteiten is er regelmatig contact met de IGZ, daarnaast natuurlijk ook bij bezoeken van de IGZ in het kader van een bepaald thema en bij het jaargesprek. Contacten met de IGZ kenmerken zich door erkennen van elkaars rol en verantwoordelijkheid. Financiering van de zorg blijft een aandachtspunt, tarieven voor verleende moeten passend zijn.
Met haar bestuurlijke ervaring op het gebied van toezicht, kwaliteit van zorg en het omgaan met klachten en claims is zij de ideale avondvoorzitter om de avond voor te zitten. Zij zal de discussie tussen het publiek en de verschillende sprekers leiden.
Dr. Marian Kaljouw is sinds 1 juni 2015 voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Ze heeft een omvangrijke professionele en wetenschappelijke carrière in de zorg in zowel sturende als toezichthoudende functies.
Gedurende haar presentatie zal Marian Kaljouw ingaan op de rol van de NZa binnen ons zorgstelsel. Als toezichthouder op zorgaanbieders en zorgverzekeraars, is de NZa verantwoordelijk voor betaalbare en bereikbare zorg. Hoe worden beleidsregels precies opgesteld en hoe worden deze gehandhaafd, wie bepaalt er een tarief voor een behandeling en hoe liggen de verhoudingen met andere overheidsinstellingen? dr. Marian Kaljouw zal ons vertellen over de werkwijze en de visie van de NZa.
Prof. dr. Ian Leistikow is arts en senior inspecteur bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit Utrecht en is gepromoveerd op een proefschrift over ”Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder”. In 2002 treedt hij toe tot de beleidsstaf van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, waar hij het beleidsterrein omtrent patiëntveiligheid onder zijn hoede neemt. Ian is schrijver van het boek “Voorkomen is beter - leren van calamiteiten”, waarin hij zoekt naar parallellen tussen incidenten om herhaling van soortgelijke calamiteiten te voorkomen.
Waarom houden we toezicht op medisch professionals en wat willen we hiermee bereiken? Tijdens zijn presentatie zal Ian Leistikow vertellen over de taken van de IGZ binnen ons zorgstelsel. Ian Leistikow zal ingaan op de noodzaak van toezicht en het effect daarvan.
Mr. Marg Janssen is Advocaat en Partner bij Van Doorne. Haar focus ligt op governance, compliance en integriteit in de (semi) publieke sector en in de begeleiding bij het realiseren van strategische partnerschappen. Ook heeft Marg Janssen ruime ervaring met zorginkoopprocedures, tariefkwesties tegen NZa, (dreigend) ingrijpen door externe toezichthouders en spanningen in de verhouding met cliënten(raden). Tijdens haar presentatie zal zij een kritische blik geven op wettelijke knelpunten die van invloed zijn op de zorg voor zowel patiënten, artsen en het bestuur. Daarnaast zullen tuchtzaken aan de orde komen.
Jeroen Wester (1968) is journalist van NRC Handelsblad. Hij schrijft over zorg, economie en financiën. Hij won in 2015 De Tegel, samen met NRC-collega Joep Dohmen, voor zijn publicaties over klokkenluider Arthur Gotlieb en de misstanden bij de Nederlandse Zorgautoriteit. Daaruit volgde Operatie ‘werk Arthur de deur uit', dagboek van een ongewenste werknemer, waarin zij zijn aangrijpende verslag bewerkten.
Samen met Parool-journalist Bas Soetenhorst schreef hij (in 2015) een boek over het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de avonturen van Aysel Erbudak. Een reconstructie van het eerste geprivatiseerde ziekenhuis van Nederland dat een lange geschiedenis kent van machtsmisbruik, zelfverrijking en zedenverval. Vorig jaar onthulde hij met hulp van lezers van NRC de extreme prijsverschillen en tariefstellingen in ziekenhuizen die geheim worden gehouden. Minister Schippers besloot eind vorig jaar dat de zorgsector in de toekomst zijn tarieven allemaal openbaar moet gaan maken. Jeroen Wester studeerde bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Met zijn uitgebreide ervaring en scherpe blik zal Jeroen Wester een inhoudelijk sterke afsluiting van de vrijdagavond verzorgen met een kritische noot over de zorg.
Prof. dr. ir. Kees Ahaus is hoogleraar op het gebied van Healthcare management aan de Rijksuniversiteit Groningen en is directeur van het expertisecentrum Healthwise van zijn faculteit. Het gezondheidszorgstelsel wordt met enorme uitdagingen geconfronteerd. Eén daarvan is hoe de gezondheidszorg betaalbaar kan blijven. Ook de gedachte dat burgers, cliënten of patiënten meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen gezondheid wint steeds meer terrein. Dit past bij Huber's nieuwe, bredere definitie van gezondheid, die luidt: "Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven". Een betere samenwerking tussen de vele verschillende zorgaanbieders, en tussen de gezondheidszorg en het sociaal domein, is dringend noodzakelijk. Hierbij is het uitgangspunt dat de juiste zorg op de juiste plaats moet worden geleverd en dat de manier waarop voor zorg wordt betaald daarvoor zorgt.
Met zijn brede kennis op het gebied van management in de zorg, is Kees Ahaus de perfecte dagvoorzitter voor de zaterdag. Hij zal de discussie met de verschillende sprekers en het publiek leiden. Met zijn kritische blik zullen de discussies in goede banen worden geleid.
Drs. Laura van Geest is in 1989 afgestudeerd in Algemene Economie en in 1992 in Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sindsdien heeft ze onder andere gewerkt als Directeur Algemene Financiële Economische Politiek, Thesaurier-generaal en als Directeur-generaal Rijksbegroting, allen bij het ministerie van Financiën. Per 1 augustus 2013 is zij benoemd tot directeur van het Centraal Planbureau (CPB).
Het CPB is een onderzoeksinstituut dat sinds 1945 economische beleidsanalyses maakt. Het CPB doet dit op eigen initiatief, op verzoek van de regering, het parlement, Kamerleden, vakbonden en werkgeversorganisaties. Het CPB doet, ondanks dat de naam anders doet vermoeden, niet aan economische planningen. Het CPB analyseert de gevolgen voor de Nederlandse economie van nieuw beleid of beleidswijzigingen.
Er worden altijd veel verschillende dingen verteld over stijgende zorgkosten en de impact van marktwerking op de zorg. Maar hoe zit het nou echt? Laura van Geest zal tijdens haar presentatie ingaan op de feiten, getallen en analyses die door het CPB zijn uitgevoerd.
Dr. Peter van Barneveld is bestuursvoorzitter van het Spaarne Gasthuis en secretaris van het bestuur van de Samenwerkende Topklinische Opleidingsziekenhuizen (STZ). Bij beide organisaties heeft hij HR in portefeuille.
Na zijn geneeskundestudie en promotie in Groningen heeft Peter van Barneveld als Chef de clinique gewerkt bij het Academisch Ziekenhuis in Groningen en begon in 1985 als longarts in het Elisabeth Gasthuis, later het Kennemer Gasthuis in Haarlem. In 2011 trad hij aan als voorzitter van de raad van bestuur en begeleidde in mei 2014 de samensmelting van het Kennemer Gasthuis met het Spaarne Ziekenhuis.
Zijn aandachtsgebieden binnen de raad van bestuur zijn onder meer de medische staf, kwaliteit en veiligheid, HR, advies & beleid, opleiding & onderwijs en een aantal zorggroepen. Fusies zijn vandaag de dag mode in de gezondheidszorg. Het aankondigen van een fusie betekent voor alle betrokkenen het begin van een periode met veranderingen en de daarbij horende onrust. Er is onzekerheid over verandering van werkplek, nieuwe collega’s, andere werkwijzen en eventueel ook bezuinigingen. Peter van Barneveld kijkt positief naar een fusie. Een fusie is voor hem een kans om goede kwaliteit en veiligheid van zorg als ook goede kwaliteit van medisch onderwijs, medische vervolgopleidingen en de wetenschap naar de toekomst toe te garanderen. Wel is breed draagvlak volgens hem essentieel. Dat is niet altijd makkelijk te verkrijgen. Tijdens zijn voordracht gaat Peter van Barneveld hier verder op in.
Dr. Ton Tiebosch is Lid Raad van Bestuur van Martiniziekenhuis portefeuillehouder Kwaliteit, Veiligheid en Innovatie. Daarnaast is hij werkzaam als patholoog en langdurig betrokken bij calamiteitenonderzoek als onderzoeker, voorzitter van de calamiteitencommissie en stafvoorzitter. Veel artsen en alle ziekenhuizen zullen geconfronteerd worden met calamiteiten in de patiëntenzorg. Hoe te handelen? Waardoor ontstaat een calamiteit? Dr. Ton Tiebosch zal zijn visie en ervaringen met ons delen over calamiteiten mede aan de hand van praktijkvoorbeelden.
Bert van der Hoek is sinds april 2016 directievoorzitter bij De Friesland Zorgverzekeraar. Hiervoor was hij directievoorzitter bij Lentis en directeur Zorg bij Menzis. Bert van der Hoek studeerde cum laude af in de Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds april 2016 is Bert van der Hoek directievoorzitter bij De Friesland Zorgverzekeraar. Hiervoor was hij directievoorzitter bij Lentis en directeur Zorg bij Menzis.
Bert van der Hoek zal ingaan op de rol van de zorgverzekeraars in de Nederlandse gezondheidszorg. Elk jaar zijn de onderhandelingen rond de zorg een moeizaam proces. Hoewel vanuit het stelsel gezien het inkoopdebat een beleidsrijk instrument zou kunnen zijn, zijn betrokken partijen in de praktijk allemaal hetzelfde gaan doen: de financiële kaders bewaken. Dit levert situaties op die niemand wenst, maar kan dit aangepakt worden? Wie beslist er over de zorg en wat is de rol van de zorgverzekeraar in het beheersen van de zorgkosten, stimuleren van kwalitatief hoogwaardige zorg en een gelijke toegankelijkheid tot de zorg voor alle patiënten.
Gerard Kemkers is manager Performance Center FC Groningen, oud-schaatser en voormalig topcoach. Binnen FC Groningen leidt hij de ontwikkeling en invulling van de professionele tak van het nieuw te verrijzen Topsportzorgcentrum, de Health I Port, op Sportpark Corpus den Hoorn.
De samenwerking tussen zorginstellingen, overheden, private partijen en topsport zal steeds meer gezocht moeten worden om optimale zorg te kunnen leveren. Als manager Performance Center, een kenniscentrum dat op wetenschappelijk verantwoorde wijze de fysieke gesteldheid, mentale weerbaarheid, technische prestaties, tactische concepten en lifestyle van sporters tracht te optimaliseren, heeft Gerard Kemkers als taak de kwaliteit van zijn sporters te verbeteren. Zijn er parallellen te trekken tussen de topsport en topklinische zorg? Gerard Kemkers zal zijn visie op kwaliteitsverbetering toelichten en zal vertellen waar hij kansen ziet voor de zorg.
Marleen Kemper is ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog in het Academisch Medisch Centrum (AMC) Amsterdam. Marleen Kemper studeerde farmacie in Groningen en promoveerde aan de universiteit van Utrecht. In het AMC is zij onder andere verantwoordelijk voor de experimentele geneesmiddelen die in ruim 250 studies onderzocht worden.
In de huidige situatie hebben farmaceutische bedrijven veel invloed tot diep in de organisatie van de gezondheidszorg en bevindt het systeem zich in de greep van de industrie. De kosten voor geneesmiddelen dragen in grote mate bij aan de uitgaven in de zorg en de uitgaven aan geneesmiddelen zullen alleen maar toenemen. Marleen Kemper geeft uitleg over knelpunten van het huidige systeem en belicht de rol van de farmaceutische industrie, zorgverzekeraars en overheid. Ook belicht zij de rol van artsen en apothekers en vertelt zij hoe wij zelf bij kunnen dragen aan eerlijkere medicijnprijzen.
Als Cardiologist-Intensivist is Iwan ter Horst werkzaam in het UMCG op de afdeling intensive care,. Hiernaast is hij klinisch onderzoeker, competentiecoördinator & Staflid Learning Community Bachelor Geneeskunde. Het stellen van de juiste diagnose niet is eenvoudig. Juist met het beschikbaar komen van meer informatie en systemen die informatie kunnen verwerken, is het voor artsen belangrijk kennis te hebben van diagnostiek.
De rol van arts als bron van kennis zal afnemen. In de toekomst zal de arts informatie moeten toevoegen aan een kennissysteem, informatie uit een systeem kunnen halen, kunnen interpreteren en vertalen naar de patiënt. Bovendien zal de arts in samenspraak met een geïnformeerde patiënt de juiste beslissing moeten nemen t.a.v. diagnostiek en behandeling. De Intensive Care is een afdeling waar veel informatie beschikbaar is en waar frequent beslissingen genomen moeten worden. Daarom vormt de Intensive Care een omgeving waar de arts zijn nieuwe rol sneller zal moeten leren.